De verhoudingen in het politiek bestuurlijke speelveld blijven boeiend. Hoe verhoud je je als topambtenaar tot de politieke leiding? Heb je geleerd je rug recht te houden? Staat de top van de ambtelijke organisatie achter je? Gaat het nog om argumenten (wegen) of om het dienen van de minister (en spreekt dat elkaar dan altijd tegen?).
Volgens Harry Medema, Top Consultant bij Vanberkel Professionals, ligt het genuanceerd. Niet alle topambtenaren is het gegeven een minister echt tegen te spreken waar dat nodig is. Of tactisch zo te bewerken dat er geen ongelukken gebeuren. Medema kent ze gelukkig wel, maar je ziet op veel plaatsen dat het niet vanzelfsprekend is. Waar komt dat door?
De ambtelijke opvoeding
Eén van de oorzaken ligt bij de ambtelijke opvoeding: Welke kansen geven wij onze mensen? Hoeveel ruimte krijgen ze? Het begint bij jonge mensen verantwoordelijkheid geven. Bij de IRF waar Medema ooit startte, was het uitgangspunt: bespreek alles met de minister, en hou je direct leidinggevende op de hoogte. ‘Baasjes’ hoefden er heel vaak niet bij te zitten. Daar leer je van. Het bleek een unieke opleidingsplek. Wat je vooral om je heen zag: ‘baasjes’ wilden in control zijn, en overal hun zegje over doen. Maar daar kweek je geen verantwoordelijke zelfstandige medewerkers door. Daar krijg je bange en afhankelijke mensen van, die niet zelfstandig hebben geleerd met hun politieke baas in discussie te gaan. En als je als nederige dienaar wordt afgeblaft, is er ook geen baas die het voor je opneemt. Die heeft dat zelf ook niet meer geleerd. Zo’n cultuur sloop je er niet een twee drie uit. Ambtelijke professionaliteit vraagt een andere attitude. Helemaal als je weet dat het de rechtsstatelijkheid van het overheidsoptreden raakt.
De kwaliteit van de rechtsstaat
Gelukkig is de ABD gestart met een ‘leerlijn ethiek en integriteit’ voor de leidinggevenden. Maar daar zit niet iedereen. Kan ook niet, maar dat is wel jammer. Hoewel we op de goede weg zijn, betreft het wel een lange weg die afgelegd moet worden. En voor de partijpolitieke selectiecommissies onder de lezers: ook bij jullie ligt een zware opdracht bij de selectie van goede bestuurders. De kwaliteit van de rechtsstaat is ermee gemoeid!
Wil jij ook als Interim professional werken voor de publieke sector in een organisatie waarin sociale betrokkenheid en ontwikkeling centraal staan? Neem dan contact op met onze Corporate Recruiters Désirée van der Kruk (06 22 91 15 09 / d.vanderkruk@vbprofs.nl) en Ilse Stokman (06 29 48 22 24 / i.stokman@vbprofs.nl).
Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief.