‘Het is onze taak woningcorporaties ook voor de langere termijn gezond te houden.’
Woningcorporaties hebben met nogal wat uitdagingen te maken. Rob van Zijtveld, interim professional bij Vanberkel Professionals, loopt lang genoeg mee in het vak om daarbij vooral de kansen te zien. Ook voor de rol van beleid & control binnen woningcorporaties. ‘Het is onze taak woningcorporaties ook voor de langere termijn gezond te houden.’
Digitalisering, meer flexibiliteit, betere klantgerichtheid, renteontwikkelingen, de roep om duidelijkere communicatie, afhakende beleggers, de stikstofcrisis, geopolitieke verschuivingen, migratiestromen, stijgende bouwkosten, de veranderende rollen van gemeenten en provincies. De ontwikkelingen en trends waar woningcorporaties in 2023 mee te maken hebben, zijn uiterst talrijk. Volgens Rob van Zijtveld kun je nog wel een tijdje doorgaan met uitdagingen voor woningcorporaties. ‘Denk alleen al aan de enorme nieuwbouwopgave van Nederland – en niet te vergeten de financiering ervan – én het vraagstuk van de energietransitie.’
Ontwikkelingen energietransitie
Wat die energietransitie betreft ziet Rob veel goeds gebeuren. ‘Als ik in de begrotingen van woningcorporaties zie hoeveel geld er naar renovaties en verduurzaming gaat, dat zijn echt enorme bedragen. Ook op het gebied van de EFG-labels ligt de sector best aardig op koers, alleen grootstedelijk heeft het daarbij lastig. Met het gasloos worden hebben overigens veel meer woningcorporaties moeite. Dat blijft echt nog wel een uitdaging.’ Rob kan het weten. Al sinds begin jaren negentig van de vorige eeuw is hij werkzaam in de woningcorporatiesector. Sinds 2017 doet hij dat in de functie van interim professional bij Vanberkel Professionals. Daarbij werkt hij deels in de uitvoering, deels in een coachende rol. ‘Ik word vrij breed ingezet bij opdrachtgevers. Van begrotingen en jaarrekeningen tot beleidsvraagstukken en marktwaarde. Verder houd ik me graag bezig met het begeleiden en opleiden van mensen binnen woningcorporaties. Als ik ergens afscheid neem, wil ik dat mijn kennis is overgedragen.’
Bewaken van financiële kaders
Bij alle uitdagingen die Rob schetst is de rol van financiële afdelingen, van beleid & control binnen woningcorporaties, niet te onderschatten. ‘Wat we onder meer doen, is het bewaken van de afgesproken financiële kaders. En daarmee erop toezien dat we als woningcorporatie ook op de langere termijn nog bestaan. In het verleden is het voorgekomen dat woningcorporaties enorme investeringen deden. Toen de rentes omhooggingen en leningen opnieuw moesten worden afgesloten, kwamen de woningcorporaties in financiële problemen. Het is onze taak om woningcorporaties ook voor de langere termijn gezond te houden.’ Daarnaast heeft beleid & control een belangrijke signalerende taak. ‘We kijken voortdurend hoe het efficiënter kan, bijvoorbeeld in vergelijking met andere woningcorporaties. Stel dat blijkt dat ondanks een schreeuwend tekort aan koopwoningen een deel van je eigen woningvoorraad lange tijd niet verkocht wordt, dan is er wat aan de hand. Heb je dan wel de juiste commerciële mensen?’
Vol vertrouwen
Het laatste wat Rob wil, is een somber beeld schetsen van de woningcorporatiesector. Zoveel uitdagingen en spannende ontwikkelingen, je zou er moedeloos van kunnen worden. Rob is echter bijzonder hoopvol gestemd. Ook door ervaring. ‘Als ik bijvoorbeeld terugkijk naar de jaren tachtig en negentig van de vorige eeuw, en dan met name in Amsterdam, waar ik veel gewerkt heb. Daar waren toen verloederde gebieden, echte achterstandswijken waar huisjesmelkers de dienst uitmaakten. Onder andere woningcorporaties hebben toen heel veel investeringen gedaan om die huisjesmelkers uit te kopen. Kijk nu eens naar wijken als De Pijp, die zijn onherkenbaar, positief veranderd. Daar hebben we als sector toch maar mooi aan bijgedragen. We hebben dus al heel wat crises overleefd, ik heb er alle vertrouwen in dat we ook de huidige uitdagingen aankunnen.’
Sociale woningbouw op hoogstaand peil
Rob wijst dan ook liever op de talloze kansen. Voor doorontwikkeling van wijken, voor het centraal stellen van de bewoner, maar ook voor bijvoorbeeld slimmer bouwen. ‘Een ontwikkeling waarover we het nog niet hebben gehad, is de veranderende gezinsgrootte in Nederland. Vroeger had een gemiddelde woning veel meer bewoners dan nu. Ook daardoor zijn er nu zoveel woningen nodig. Slimmer, kleiner bouwen, bijvoorbeeld door woningen te splitsen, zou een slimme kans kunnen zijn voor woningcorporaties.’ Daarnaast is het sociale gezicht van woningcorporaties een blijvende kans. ‘We zijn immers al honderd jaar goed in sociaal verhuren. Het is belangrijk om sociale woningbouw op een hoogstaand peil te houden. Daar liggen mijns inziens nog kansen in de samenwerking, zoals met de politiek. Om met elkaar weloverwogen keuzes te maken, denk aan het vraagstuk om woningcorporaties uit te zonderen van vennootschapsbelasting (Vbp). Want alleen kunnen we het als woningcorporaties ook niet, met elkaar lukt dat wél.’
Blijf op de hoogte via onze nieuwsbrief.